رحمت و نعمت دادن، ذات خداوند است

به گزارش ایکنا از همدان، آیت الله حبیب الله شعبانی موثقی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه همدان، شب گذشته در جلسه 93 تفسیر قرآن کریم که در مسجد مهدیه همدان برگزار شد، در ادامه تفسیر سوره حمد، اظهار کرد: در آیه «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» درخواست ما از خداوند برای مدد جستن به این است که در مسیر صراط مستقیم قرار بگیریم و صراط مستقیم هم راه کسانی است که به آنان نعمت داده شده است.

انسان موجودی در حال حرکت است، موجودات در عالم دو دسته هستند موجودات قائم و موجودات متحرک؛ موجوداتی که رشد ندارند و هرچه به تکامل نیاز داشتند در همان حد در این دنیا هستند، موجودات قائم هستند، مثل ملائکه که در حال پیشرفت نیستند، آنها موجوداتی کامل هستند و هرچه استعداد رشد داشتند همان را دارند، برای آنها رشد پیدا کردن معنا ندارد، البته در بین آنها هم درجاتی وجود دارد مثلا مقام جبرئیل که با سایر فرشتگان متفاوت است، اما آنها اختیار و حق انتخاب ندارند.

موجودات دسته دوم موجوداتی هستند که حرکت دارند و با توجه به طراحی عالم از همانجا که حرکت می کنند در نهایت هم به همانجا بر می گردند. این قاعده در کل دنیا است، به طور مثال باران که از ابر پدید می آید و در نهایت با بخار آب به همان تبدیل می شود، یا یک دانه زیر خاک کاشته می شود و رشد می کند و در نهایت تبدیل به میوه و دانه آن می شود، انسان هم از این قاعده مستثنی نیست، انسان از خاک خلق شده و دوباره به خاک بر می گردد. اگر دانه از خاک و باران از دریا آغاز می شود جسم انسان از خاک اما روح او از خداوند شروع می شود و به او برمی گردد بنا بر آیه «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» (بقره / آیه 156).

بیشتر بخوانید:

صراط مستقیم را بدون امام و ولی نمی توان پیمود سوره حمد تبیین کننده حرکت انسان به سوی معاد است تفاوت «سبیل» و «صراط مستقیم» از منظر قرآن «صراط مستقیم»؛ راهی که انحراف و نقص ندارد هدایت بدون پیامبر و امام امکان پذیر نیست قرآن کریم انسان را موجودی در حال حرکت معرفی می کند

بخشی از حرکت انسان به سوی خدا بر اساس جبر است، به طور مثال در شکل گیری انسان ممکن است اصلا علقه شکل نگیرد و انسان متولد نشود، اما آنکه شکل می گیرد بر اساس خواست خدا بوده است. همانطور که می فرماید «هُوَ الَّذی یُصَوِّرُکُمْ فِی الْأَرْحَامِ کَیْفَ یَشَاءُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزیزُ الْحَکِیمُ اوست که شما را در رحم ها [یِ مادران] به هر گونه که می خواهد تصویر می کند. جز او هیچ معبودی نیست؛ توانای شکست ناپذیر و حکیم است.» ( آل عمران / آیه 6)

اما بعد از تولد، اختیار دیگر با خود انسان است، اراده و انتخاب انسان است که او را در این مسیر نگه می دارد و انسان باید مراقب خود باشد، اینکه تصویر و شکل انسان در قیامت چگونه باشد بر عهده خود اوست نه به سبک این دنیا که ظاهر افراد دست خودشان نیست. لذا اینگونه است که اگر کسی در دنیا کورکورانه زندگی کند در قیامت هم کور محشور می شود.

با توجه به اینکه انسان یک موجود متحرک است و در حال حرکت است دچار انحرافات می شود و باید مراقب خود باشد، در اساس حرکت دو مقوله وجود دارد فردی که در حال حرکت است و به اصطلاح رونده است و مقوله دیگر جاده و مسیر، اما در مورد صراط مستقیم دو مقوله مطرح نیست رونده و مسیر هر دو یکی هستند، به طور مثال پل صراط خود فرد است یک پل و مسیر نیست، صراط مستقیم خود ما هستیم. در حرکت انسان جان او در حال حرکت است، انسان در این مسیر قدم هایش را بر معرفت ها و شناخت هایش می گذارد.

بر اساس آیه «صِرَاطَ الَّذینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوب عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّالِّین» نعمت دادن، ذات خداوند است، رحمت خداوند قبل از انتخاب و اراده ماست و غضب خدا نیز بعد از انتخابات و اشتباهات انسان است، غضب به خاطر نقص بشر است. خداوند وقتی انسان را آفرید فرمود «وَقُلْنَا یَا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَزَوْجُکَ الْجَنَّةَ وَکُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَیْثُ شِئْتُمَا و گفتیم: ای آدم تو با جفت خود در بهشت جای گزین و در آنجا از هر نعمت که بخواهید فراوان برخوردار شوید» (بقره / آیه 35)

اصل بر رحمت خداوند است که در سوره حمد می گوید «الرحمن الرحیم» و هم چنین داریم «یَا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبَهُ» رحمت خدا بر غضب او پیشی دارد و غضب خدا در اصل به خاطر دوری انسان از خداست. هم چنین خداوند میل به غفران دارد، از این رو در قیامت بسیاری از افراد که در جهنم هستند را نجات می دهد. به طوری که ابلیس هم در قیامت به رحمت و بخشش خداوند طمع می کند.

انتهای پیام